Алтынбек Сарсенбаев 1962 жылы Алматы облысының Қайнар поселкесінде, көпбалалы жанұяда дүниеге келді. "Жанұяда 10 бала болдық. Алтынбектен кейін тағы екі бала бар. Онымен жас арамыз 11 жыл. Мен үлкенмін. Ол әрдайым күліп: "Аға, сіз колхоздың төрағасының ұлы болдыңыз, ал мен зейнеттегі адамның ұлымын" - дейтін. Мен мектепте оқыған кезде, әкем колхоздың төрағасы болды, ал Алтеке мектеп бітірген кезде, әкем зейнетте болды", – дейді Алтынбек Сарсенбаевтің үлкен ағасы, "Жас Алаш" газетінің редакторы Рысбек.
Алтынбектің балалық шағы Қайнар поселкесінде өтті, Рысбек Сарсенбайұлы інісі жас кезінен-ақ беделді көшбасшы болғанын айтады: "Алтынбек үшінші немесе төртінші сыныпта оқып жүрген кезі еді. Оған сыныптасы келіп, ересек балалар ренжітіп жүргендігі жайлы наразыланған болатын. Алтынбек: "Жүріңдер, олармен сөйлесейік" - деді. Ренжіткендер үлкенірек және күштірек болды. Бірақ ол қорықпады - барды. Төбелесу үшін емес, сөйлесу үшін. Ол әрдайым кішілерге қамқор болатын, төбелеспей, әңгімелесетін. Балалар арасында беделді болды. Одан кеңес алу үшін, тапсырманы орындау үшін келетін. Ол кездері Қайнар ауылында тұрдық, фильмдер аз болды, айына бір кино алып келеді және ол үнді киносы.
Мектеп, жоғарғы сынып.
Алтынбек кітап оқығанды жақсы көретін. Кітабы көп болатын. Оқып алып, жігіттерге мазмұнын айтып немесе оқып беретін. Әрине, үймен де айналысу керек, ол барлығын жинап алып, істерін тындырып, кейін кітап оқып беретін.
Мектептен кейін Алтынбек Сарсенбаев тілші мамандығына оқуға бел буады, үлгі болған үлкен ағасы Рысбек: "Алтынбек ер жетіп, тілші болуға ынта білдірген кезде, әкесі оған: "Жарайды, бар, бұл да жаман мамандық емес, ауыл жайлы жазады, пайдалы"- деген болатын. Әкеміз оның шешімін қабылдап, Алтеке дайындаоып ҚазҰУ-не түсті. Оның аудандың газетте бірнеше мақаласы болды. Қабылдаушы комиссия оған сұрақтар қойды. Ол өтті. Қабылдаушы комиссияның төрағасы "Әлеуметті Қазақстан" газетінің редактор Сапар Байжанов Алтынбек қарама-қарсы отырған болатын. Одан "Әлеуметті Қазақстан" газетінің реакторын сұрады, ол оның аты-жөнін айтты. Араларында бар ма екендігін сұрады. Алтынбек қарсы отырған адамды көрсетті. Барлығы күліп: "Оны қайдан білесің?" - деген болатын. - "Фойедегі суреттегі адамның маңдайына оның маңдайы ұқсас" - деген еді. Ал Байжановтың маңдайы шынында да көрнекті болатын..."
Тәтесімен бірге, 70-жылдардың соңы.
Үшінші курста Алтынбекті Мәскеугедегі оқуға алмастырды, ММУ журфагын бітірген болатын. Сонда ол болашақ жары Салтанат Атушевамен танысқан болатын.
Алтынбек Сарсенбаев – "Арай-Заря" журналының бас редакторы. Редакция қызметкерлерімен Жаңа 1989 жылғы кездесу.
Қазақстанға оралғаннан кейін Сарсенбаев тілші болып жұмыс істеді, төрт жылдан соң 1980 жылдардың соңындағы Қазақстандағы беделді газеттерінің бірі "Горизонтты" басқарған жайы бар.
Тәуелсіз Қазақстанда Сарсенбаев тілші болып жұмыс істей алмады: ол президенттің аппаратына жұмысқа шақырылып, мәдениет пен ұлтаралық қатынас бөлімдерін, кейін - ішкі саясатты басқарған болатын.
1993 жылдың қаңтар айында 30 жастағы Алтынбек Сарсенбаев мБаспасөз және бұқаралық ақпарат министрі болды. Әлі күнге шейін ол елдің тарихындағы мұндай рангтегі жас шенеунік болып табылады. Массмедиа саласында Қазақстан өкіметінің министрлік постында Сарсенбаев сегіз жылдан аса еңбек сіңірді.
Қазақстандағы министр Сарсенбаевтың тұрмысына байланысты тәуелсіз БАҚ әрленуі басталды, кейін мемлекет бұл саланы барынша реттеуге талпыныс жасады. 1998 жылы елде теледидарлық және радиобағдарламаларды қайта үлестіру тендері өтіп, нәтижесінде ондаған телерадиостанциялары жабылған болатын. Оппозицияда бола, Алтынбек Сарсенбаев бұл қадамы үшін тілшілерден кешірім сұраған болатын.
ҚР ақпарат агентствасының Астана қаласына көшуі. 1996 жыл.
2001 жылдың мамыр айында Сарсенбаев Қауіпсіздік Кеңесінің хатшысы болып, қараша айында елге младотюрктер ретінде танымал жас шенеуніктер мен кәсіпкерлер тобына кіріп, ел президенті Нұрсұлтан Назарбаевқа оның күйеу баласы Рахат Әлиевтің Қазақстан басшылығын иемденіп алу талпынысы жайлы ашық мәлімдеген болатын. Хаттың астында ондаған шенеуніктердің қолы болды, бірақ Сарсенбаевтің қолы болмағанымен, политологтар, саясаткерлер де оның қолдағанын растаған болатын.
Заманбек Нұрқаділовпен бірге.
Млоадтүріктердің жолдауынан кейін, Сарсенбаев елші ретінде Ресейге жіберіліп, бір жылдан кейін мемелекеттік қызметтен кеткен болатын. Елші бола, 2003 жылдың аяғында Сарсенбаев "Ақ жол" партиясының құрылтайына қатысып, оның қосарлас төрағасы болды.
2004 жылы парламенттік сайлауға дайындалған "Ақ жол" партиясынад Сарсенбаев иделогияға жауапты болды, ол сонымен қатар, көп жылдан бері бірінші рет баспасөзбен жиі араласатын, сұхбат беріп, сайлаушылармен кездесетін. Сол кездері Сарсенбаев президенттің постына үміттенуге болатындығын айтқан болатын, бірақ Сарсенбаевтің өзі мұны талқыламады.
2004 жылдың жаз мезгілінде Алтынбек Сарсенбаев шамалы уақытқа үкімтке оралды: президенттің шақыруы бойынша ол мәлімет Министерствасын басқарды. Жұмысының аз уақытында Сарсенбаев жүздеген оппозициялық газеттердің шығарылымына қол қойған болатын. Министрдің постына тағайындау сәтінде Сарсенбаев қыркүйектегі сайлау бұрмаланбайды деген талапта жұмысын жалғастыратындығы жайлы ескерткен болатын.
Келесі күні парламенттік сайлаудан кейін Алматыдағы пресс-конференцияда Алтынбек Сарсенбаев министр постынан өзінің қызметтен кетуі жайлы мәлімдеген болатын: сайлау нәтижесімен ол келіспеді. "Ақ жол" партиясы ресми ақпарат бойынша, 12 % дауыс жинап, мәжілісте тек бір орынды алған болатын (ол кездері партияның парттізімі бойынша палатада тек 10 орынға талаптанған болатын).
Рысбек Сарсенбайұлы: «Ол өз бетінше болатын. Ол тіпті бізбен бір өзгеше кеңесетін. Келіп: "Не ойлайсыздар?"- деп сұрайтын. Ол не үшін мұны сұрап жатқанын білмейсің, ол пікірді тыңдап, үндемей шешім қабылайтын. Ол әрдайым ашық айтатын, әділ болатын. Ол үкіметте бола тұра, оппозияцияда болды...".
2005 жылы «Хабар Агенствасының» Алтынбек Сарсенбаевке қатысты шулы сот барысы есте қалды. Хабар бұрынғы министрден "Дариға Назарбаеваның холдингін" сөз сөйлеу еркіндігі және электронды БАҚ шоғырлануын шектеу деген айыппен 50 млн. теңге талап етті. Сот Сарсенбаевтен 1 млн. теңге төлеткізген болатын. Екі жылдан кейін Рахат Әлиев Дариға Назарбаеваның медихолдингтеріне Сарсенбаев жатқызған БАҚ барлығы оған тиесілі екендігін мәлімдеді.
2006 жылы 13 ақпанда Алматыдан алыс емес Көк-Төбе поселкесінде жолдың жиегінде үш ер кісінің денесі табылды. Алтынбек Сарсенбаев, оның көмекшісі Бауржан Байбосын және жүргізуші Василий Журавлев екендігі анықталды. Үшеуі байланған, желкесіне атқан. Қазақстандық оппозицияның беделді көшбасшысының өлімі қоғамдық дау тудырды.
Бірнеше күннен кейін ұлтқа деген тележолдауында Нұрсұлтан Назарбаев барлық құқық қорғау органдарына тез арада кісі өлімін тергеуді бұйырды.
«Соңғы рет ақпан айында іс-сапарға шығар алдында көрдім. Мен 31 қаңтар күні кетіп, 11 ақпанда қайтып оралдым, Алтынбекпен кездесуіміз керек болатын. Багажымызды кешіктіріп, кеш келдік, ауа-райы бұзылып тұрды, туыстарымыз келді. Мен қоңырау шалып, кездесуімізді кейінге қалдырдым, Алтынбек: "Әрине, саған оңай, сен демалып келдің, ал біз мұнда тіпті сенбі күні жұмыс істейміз" - деп қалжыңдаған болатын. Жарты сағаттан соң ол кеңседен шығып кетті. Ары қарай не болғанын барлығы біледі», – деп баяндады досы мен серіктесі Болат Әбілов.
Рысбек Сарсенбайұлы: «11 ақпан күні ол қоңырау шалды, ұлыммен сөйлескен болатын. Тауға шықпақшы болатынбыз, олар күліп, қалжыңдады: ол әрдайым туыстармен араласатын, жастар мен балалар оны жақсы көретін. Алайда, бізде, оның бір алаңдауы болды. Ол бізді мазалағысы келмеді...Шымкентте болған жағдай естеріңізде ме? Жармахан Тұяқбайдың сайлаушылармен кездесуінде Арман мен оның жігіттерінің бас салған жағдайы. Алтынбек сол кезде маған қоңырау шалып: ата-анамыз уайымдамай-ақ қойсын - деп айтқан болатын.Ал ата-анамыз әрдайым кешкі джаңалықтарды көретін. Мен келіп, өшіріп тастадым. Олармен сөйлестім. Мән-жайды айтып түсіндіруге тырыстым. Ол ата-анамызды қатты уайымдайтын. Ал сайлаушылармен кездесуге қызылордаға мен бір күн бұрын бардым, Алтынбекке ештеңе айтпадым. Онда да арандату ұйымдастырмақшы болған. Кездесу теміржолшылар Сарайында өтті. Мен соңғы қатарда отырдым. Алтынбек мені көріп, басын сілтеді. Менің келгеніме қуанышты емес екендігін түсіндім. Кездесудің ұйымдастырушылары ауламен өтті. Алтынбек барлықтарын көлікке отырғызды. Ол менімен амандасып:"Неге сендер ата-ананың қамын ойламайсыңдар? Мен бір бәлеге ұшырасам, олардың жағдайы не болмақ? Мұнда не істейсіз?"-деді. Мен:"Қорғауға келдім, тым болмаса тас лақтыруға, сізді бас салуға мүмкіншілік бермеймін"-дедім. Ол күлді..."
Өлтіруден кейін бірден арнайы қызмет қызметкерлері қатысты болу мүмкіншілігі анықталды. Осыған байланысты Ұлттық қауіпсіздік комитетінің басшылары "Арыстан" арнайы бөлімі қызметтен кетті. 25 ақпанда сенат аппаратының басшысы Ержан Өтембаев тұтқындалды.
Тергеу жұмыстары анықтағандай, Утембаев Алтынбек Сәрсенбаевке оның бірнеше сөздері үшін өкпелеген екен. Бұл саясаткерді өлтіруге тапсырыс беруге итерді. Өлтіруге ІІМ бұрынғы офицері мен "Арыстан" арнайы бөлімі қатысты болып шықты. Олардың барлығы қамауға алынып, 2006 жылыдың жаз мезгілінде ұзақ мерзімге қамауға алынды: тапсырыс беруші Ержан Өтембаев 20 жыл бас бостандығынын айырылып, атқарушы Рустам Ибрагимов өлім жазасына кесілді, бірақ ол кейін өмір бойы бас бостандығынан айыру үкіміне алмастырылды. Алтынбек Сәрсенбаевтың туыстары мен серіктері әлі күнге дейін тергеу жалған жолмен жүрді, ал өлімге тапсырыс беруші адам табылмады деген сенімде.
Алтынбек Сәрсенбаевты көпшілік алдындағы саясаткер ретінде жақсы тани алмады, оның туыстары мен серіктері ол жөнінде ашық, мықты көшбасшы ретінде айтады. "Алтынбек экранда өте байсалды болып көрінді. Өмірде ол өзінің образына қарама-қарсы болып шықты. Ол достарымен кездесіп, көпшілік болып отыруды жақсы көретін. Кейде үкіметте ұзақ болғанның себебінен өтеуде деп ойлайтынмын", - дейді Булат Әбілов
Булат Әбілов: «Біз 2005 жылы қыс мезгілінде Павлодар облысына жазасын өтеп жатқан Ғалымжан Жакияновқа кездесуге келдік. Қыс, суық, боран. Келген қонақтарды бекітетін офицерге кірдік. Алтынбек маған: "Бізбен бірге Марат Тажин келді деп қалжыңдайық деді. Ол сол кезде президент әкімшілігінің басшысының орынбасары болатын. Алтынбек келгендердің есімдерін айта бастады: Ораз Джандосов, Алтынбек Сәрсенбаев, Төлеген Жүкеев, Булат Әбілов, Төлен Тохтасынов, Марат Тажин. Офицер жазып алып, бізді Ғалымжанға шығарып салды. Отырып, сөйлестік. Қырық минуттан кейін есік ашылып, үш-төрт офицер жүгіріп келіп: "Тажин қайда? Тажинді көрсетіңіздер!"-деген болатын. Ақпарат лезде Астанаға кеткен, онда не болып жатқанын түсінбеді. Арамызда Тажин болмады. Олар бізді тағы аздап қысып алды: қандай шалағайсыздар, ал біз жұмысымыздан айырыла жаздадық".
Рысбек Сәрсенбайұлы: «Ол ата-анамыз үшін қатты уайымдайтын. Ал олар оның артынан кетті. Алдымен анам, кейін әкеміз. Мұндай соққыға төтеп бере алмады».
Алтынбек Сәрсенбайұлы қорының мұрағатынан алынған суреттер.